نابالانسی یکی از مشکلات رایج در تجهیزات چرخشی مانند پمپ‌ها، فن‌ها، کمپرسورها و توربین‌ها است که می‌تواند منجر به خرابی زودرس، کاهش کارایی و حتی خطرات ایمنی شود. این مشکل زمانی رخ می‌دهد که جرم سیستم به طور نامتوازن توزیع شده باشد، که باعث ارتعاشات اضافی و آسیب به قطعات می‌شود. در ادامه، اقدامات لازم برای شناسایی و رفع نابالانسی توضیح داده شده است.
1. شناسایی نابالانسی
برای رفع نابالانسی ابتدا باید آن را شناسایی کنیم. این کار شامل مراحل زیر است:
- اندازه‌گیری ارتعاشات: از دستگاه‌های اندازه‌گیری ارتعاشات مانند ویبرومتر یا آنالایزر ارتعاشی استفاده کنید. این دستگاه‌ها می‌توانند اطلاعات دقیقی از فرکانس و شدت ارتعاشات ارائه دهند.
- تحلیل فرکانس‌ها: فرکانس‌های خاصی که ناشی از نابالانسی هستند، معمولاً برابر با سرعت چرخش تجهیز می‌باشند.
- بازرسی چشمی: برخی اوقات نابالانسی ناشی از تجمع مواد، خرابی بلبرینگ یا تغییر شکل مکانیکی است که با بازرسی چشمی قابل تشخیص است.
2. روش‌های رفع نابالانسی
پس از شناسایی، می‌توان از روش‌های زیر برای رفع نابالانسی استفاده کرد:
الف) تمیز کردن تجهیزات
در مواردی که نابالانسی ناشی از تجمع مواد (مانند گرد و غبار، روغن یا رسوبات) باشد، تمیز کردن قطعات چرخشی اولین گام است.
ب) تعویض یا تعمیر قطعات
اگر نابالانسی به دلیل خرابی قطعات مانند بلبرینگ‌ها، پروانه‌ها یا شفت باشد، تعمیر یا تعویض این قطعات ضروری است.
ج) بالانس کردن تجهیزات
برای تجهیزات چرخشی، بالانس کردن به دو روش انجام می‌شود:
- بالانس استاتیک: در این روش، تجهیز به صورت ساکن بالانس می‌شود تا مرکز ثقل آن در نقطه صحیح قرار گیرد.
- بالانس دینامیک: در این روش، تجهیز در حین چرخش بالانس می‌شود تا ارتعاشات در حین کار کاهش یابد.
د) استفاده از وزنه‌های تعادل
در برخی موارد، اضافه کردن وزنه‌های تعادل به نقاط خاصی از تجهیز می‌تواند نابالانسی را رفع کند. این روش معمولاً در چرخ‌های ماشین، پروانه‌های فن و روتورهای توربین استفاده می‌شود.
3. پیشگیری از نابالانسی
پیشگیری از نابالانسی به اندازه رفع آن اهمیت دارد. برای پیشگیری، اقدامات زیر توصیه می‌شود:
- بازرسی و نگهداری دوره‌ای: بازرسی منظم تجهیزات و رفع مشکلات کوچک می‌تواند از بروز نابالانسی جلوگیری کند.
- تمیزکاری منظم: از تجمع مواد اضافی روی تجهیزات جلوگیری کنید.
- استفاده از تجهیزات با کیفیت: خرید و نصب تجهیزات با استانداردهای بالا می‌تواند عمر مفید سیستم را افزایش داده و مشکلات نابالانسی را کاهش دهد.
- آموزش کارکنان: آموزش اپراتورها و تیم تعمیر و نگهداری برای شناسایی سریع مشکلات می‌تواند از گسترش آسیب‌ها جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری
رفع نابالانسی نه تنها باعث کاهش خرابی‌ها و هزینه‌های تعمیر می‌شود، بلکه به افزایش بهره‌وری و ایمنی نیز کمک می‌کند. با استفاده از روش‌های شناسایی دقیق و اقدامات مناسب، می‌توان این مشکل را به طور مؤثر مدیریت کرد و از آسیب‌های جدی جلوگیری نمود.
